Corona en mededinging
Moet de mededingingsautoriteit tijdens corona strenger of minder streng zijn?
Minder streng
Voor minder streng pleit dat er allerlei aan corona gerelateerde ‘onschuldige afspraken’ zijn. Winkeliers die tijdelijk openingstijden met elkaar afspreken, zzp-ers die minimumtarieven afspreken, bedrijven of sectoren bij wie het water aan de lippen staat die willen fuseren om te overleven. Het zullen allemaal gevallen zijn waar de ACM soepelheid en snelheid zal betrachten.
Een bijzondere categorie zijn afspraken waarbij een bedrijfstak collectief afspreekt soepel om te gaan met wanbetalingen. Het is moeilijk te bedenken dat de ACM hier voor gaat liggen natuurlijk.
Ook bij sectoren als banken, zorgverzekeraars, supermarkten en farma, die normaal onder het vergrootglas liggen als het gaat om mededinging, is het denkbaar dat juist door hun rol om de crisis voor anderen te verlichten de ACM meer toestaat dan onder andere omstandigheden het geval zou zijn.
De kern van de soepelheid zit hem in de bijzondere omstandigheden, de tijdelijkheid en de beperkte schade die het gevolg zijn van activiteiten die in normale omstandigheden niet door de controle zouden komen.
Toch alert
Toch wil je juist in deze tijd ook dat de ACM alert blijft, om verschillende redenen.
Ten eerste is helaas niet iedereen van goeder trouw. Naast maatschappelijk zinvolle vormen van samenwerking zijn er altijd partijen die een slaatje uit de crisis proberen te slaan. En dat zijn niet alleen mondkapjesoplichters.
Ook op het gebied van duurzaamheid en de zorg zijn er vele valide uitzonderingen denkbaar op de Mededingingswet ,maar zien we even vaak opportunistische pogingen de Mededingingswet te omzeilen onder de mom dat het goed voor het milieu of de patiënt is. Bij de coronacrisis zal dat niet anders zijn. De ACM moet wel het kaf van het koren blijven scheiden.
Ten tweede, ook bij waardevolle vormen van samenwerking is proportionaliteit van groot belang. Is de afspraak wel nodig om het doel te bereiken of zijn er eenvoudige andere manieren om hetzelfde doel te bereiken zonder dat de consument de dupe wordt?
Vaak wordt hierbij vergeten dat veel vormen van samenwerking al mogen binnen de Mededingingswet. Zoals in deze leidraad van vorig jaar valt te lezen, is lang niet alles verboden. Heel veel samenwerkingen tussen afnemers en leveranciers zijn toegestaan. Ook mogen concurrenten samen nieuwe producten ontwikkelen en onderzoek doen. Wat niet mag zijn afspraken waarbij consumenten schade ondervinden.
Willen dat soort afspraken door de controle komen, moeten de partijen door een aantal hoepels springen die uiteengezet worden in genoemde leidraad. En niet voor niets, er moeten zeer gegronde redenen zijn om consumenten te duperen, ook in crisistijd, of misschien zelfs zeker in crisistijd.
En dat brengt me tot het laatste punt waarom ACM ook tijdens de coronacrisis alert moet blijven. Het is juist de mededingingsautoriteit die het opneemt voor kwetsbare groepen. Grote bedrijven kunnen vaak wel goed voor zichzelf zorgen, maar consumenten, zzp-ers, nieuwe toetreders en het MKB zijn kwetsbaar. Laat het nou juist die groep zijn die vaak profijt hebben van het werk van de ACM.
In balans
Als medewerker van ACM weet ik dat maar al te goed. We zitten dan wel met z’n allen opgehokt thuis, maar we denken wel aan u! We betrachten soepelheid waar mogelijk en treden op waar nodig.
Deze blog is onderdeel van de categorie